MASHIRIKA ya Kiraia ya Afrika (CSOs) yametoa tamko lenye hoja tano kuhusu malengo ya nishati mbadala kwa Afrika katika Mkutano wa Umoja wa Mataifa wa mabadiliko ya tabianchi(28) unaoendelea Dubai,Falme za Kiarabu.
Moja ya vipaumbele vya Afŕika katika COP28 ilikuwa kupata mikataba ambayo ingewekeza mara tatu katika nishati mbadala katika bara baada ya Mkutano wa Kilele wa Hali ya Hewa wa Afŕika kushindwa kutoa matokeo kabambe kuhusu nishati mbadala.
Mwenyekiti wa Kundi la Afrika la Wazungumzaji wa Mabadiliko ya Tabianchi (AGN), Ephraim Shitima amesema hoja ya kwanza iliyoainishwa ni usawa na kuwajibika kwa nchi zilizoendelea kwa mgogoro wa hali ya hewa.
Pili ni Kuzingatia haki za binadamu na ulinzi wa wafanyakazi, jamii na mifumo ikolojia, michakato ya haki na ya uwazi ambayo hutoa fursa kwa nchi za Afrika kuwa katikati ya maamuzi ya maendeleo ya nishati.
Kingine ni uwajibikaji, uwazi na ushirikishwaji wa washikadau katika michakato yote lazima vipewe kipaumbele na kuacha mara moja matumizi ya nishati chafu hasa kwa nchi zilizoendelea ambazo zimefaidika na uzalishaji kwa kihistoria.
Shitima amesema AZAKI zinatoa wito wa kuongezwa kwa nishati mbadala hadi zaidi ya GW 15,000 mwaka 2030 au wastani wa GW 1500 kila mwaka ili kuweka lengo la joto la 1.5°C kufikiwa.
“Kulingana na mashirika ya kiraia, Afrika inahitaji usambazaji wa haraka wa nishati mbadala inayozingatia watu, mazingira na jamii katika mabara suluhisho la mgogoro wa hali ya hewa, umaskini wa nishati na kuwezesha maendeleo ya Afrika.
Afisa Mwandamizi wa Global Platform of Action, Janet Milongo amesema COP28 lazima kiwe kichocheo ambacho hatimaye kinabadilisha eneo hilo kutoka kwa mfumo wa nishati chafu unaorudisha nyuma ambao unaenda kinyume na maslahi ya Afrika.
“Ni lazima tuwe daraja letu la mfumo mkali, unaojitegemea, unaowezesha kwa wingi nishati mbadala Kujitolea kwa dhati kwa mustakabali wa nishati yenye hadhi kwa Afrika kunaweza tu kuanzishwa kwa kuweka kipaumbele na kuweka mahitaji ya watu wa kiafrika,”alisisitiza.
Kwa upande wake Mkuu wa masuala ya Mpito ya Nishati ya Utafiti kutoka Taasisi isiyo ya serikali ya Power Shift Africa, Amos Wemanya amesema COP28 lazima ijikite katika ongezeko la uwekezaji wa nishati mbadala katika bara kwa ajili ya kupata nishati kwani hakuna haki za binadamu bila haki ya hali ya hewa.
“Usambazaji wa nishati mbadala na kukomesha mafuta yenye nishati chafu barani Afrika lazima kuheshimu haki za kimsingi za binadamu na haki za watu wa asili.
Ameongeza “Sekta ya visukuku inahitaji kubanwa ili kulipia madhara waliyo nayo na yanayoendelea kusababisha katika jamii za Kiafrika, COP28 hii ina fursa ya kuwezesha kusahihisha hilo na kuzishurutisha nchi tajiri kusaidia nchi zinazoendelea kukidhi gharama.
Habari imewezeshwa na MESHA na Ofisi ya Afrika ya IDRC Mashariki na Kusini.
